Wat kun je doen aan een glutenintolerantie?

Gluten is een verzamelnaam voor een eiwit dat voorkomt in onder andere tarwe, gerst en rogge. Het speelt een belangrijke rol als een soort lijm die ervoor zorgt dat voedsel zijn vorm behoudt, zo geeft het bijvoorbeeld luchtigheid aan brood.

In de meeste gevallen worden gluten door spijsverteringsenzymen afgebroken of passeren ze onschadelijk het spijsverteringsstelsel. Bij anderen zijn gluten de boosdoener van vervelende en soms zelfs ernstige darmklachten, zoals bij mensen met een intolerantie voor gluten.

In dit artikel vertellen we je wat deze intolerantie precies inhoudt, hoe je een glutenintolerantie kunt herkennen en, niet onbelangrijk, wat je er aan kunt doen!

Wat houdt een glutenintolerantie precies in?

Om goed te kunnen begrijpen wat gluten precies zijn, is het belangrijk om twee dingen van elkaar onderscheiden. Glutenintolerantie wordt tegenwoordig namelijk vaak gebruikt als verzamelnaam voor een ‘echte’ glutenintolerantie (coeliakie) en de zogeheten niet-allergische glutenovergevoeligheid. Twee dingen die op het eerste oog erg op elkaar lijken, maar een totaal andere oorzaak hebben.

Bij de variant waarbij de officiële benaming coeliakie is, zorgt het immuunsysteem voor problemen. Hierbij gaan de eigen lichaamscellen, bijvoorbeeld de witte bloedcellen, in de aanval tegen de gluten, maar hierbij raakt het slijmvlies aan de binnenkant van de darmen beschadigd.

Bij glutenovergevoeligheid is er enkel een probleem met de afbraak van gluten. Wanneer die gluten niet goed worden verteerd kunnen ze gaan fermenteren in de darmen, wat zorgt voor minder ernstige, maar niet minder vervelende darmklachten.

Een glutenintolerantie kan op iedere leeftijd ontdekt worden, soms al op jonge leeftijd, maar de vaststelling glutenintolerantie op latere leeftijd komt ook steeds vaker voor.

Hoe herken je een glutenintolerantie?

Je kunt een glutenintolerantie herkennen aan een rijtje klachten. Deze treden meestal op vlak na, of een tijdje nadat je iets hebt gegeten wat gluten bevat. Hoewel de symptomen per persoon kunnen verschillen, kun je een glutenintolerantie herkennen aan de volgende veelvoorkomende klachten:

• Buikpijn
• Een opgeblazen buik
• Aanhoudende diarree
• Verstopping
• Stinkende ontlasting
• Verminderde eetlust
• Misselijkheid
• Vermoeidheid
• Bloedarmoede
• Algeheel gevoel van ziek zijn

Wat de ernst en mate van de klachten zijn hangt af of je last hebt van de ‘echte’ intolerantie voor gluten (coeliakie) of niet-allergische glutenovergevoeligheid. Bij coeliakie zijn de klachten vaak ernstiger omdat het darmslijmvlies beschadigd iedere keer als het lichaam in aanraking komt met gluten. Om deze reden is het verstandig om bij (een vermoeden op) glutenintolerantie altijd te laten testen op coeliakie.

Het rijtje klachten heeft ook veel overeenkomsten met de symptomen die voorkomen bij het prikkelbare darm syndroom (PDS) of andere voedingsintoleranties zoals de intolerantie voor lactose. Bij twijfel kun je altijd advies inwinnen bij een arts of diëtist.

Hoe behandel je een glutenintolerantie?

Hoewel er veel onderzoek wordt gedaan naar glutenintolerantie, is er nog geen manier gevonden om het compleet te verhelpen. Er zijn bijvoorbeeld geen medicatie die de oorzaak kunnen wegnemen. Wel zijn er goede behandelmogelijkheden die ervoor zorgen dat de bijbehorende klachten zoveel mogelijk worden verholpen.

Wanneer je last hebt van de auto-immuunaandoening coeliakie, is de beste methode om je aan een volledig glutenvrij dieet te houden. De kleinste spoortjes van gluten kunnen namelijk al zorgen voor klachten, daarom is het belangrijk om je strikt aan dit dieet te houden. Hieronder volgen een aantal voorbeelden van voedingsmiddelen welke gluten bevatten en dus vermeden moeten worden binnen het glutenvrije dieet:

• Brood, luxebroodjes, beschuit en crackers
• Ontbijtgranen
• Pasta, noedels, vermicelli, couscous
• Pizza
• Meel en bakmixen
• Gebak en koek
• Bier

Wanneer coeliakie is uitgesloten middels bijvoorbeeld een bloedtest, is de kans groot dat je last hebt van glutenovergevoeligheid. Hierbij is een glutenvrij dieet ook een effectieve manier om klachten te voorkomen. Het dieet is hierbij doorgaans minder streng dan bij coeliakie, omdat kleine hoeveelheden gluten goed verdragen kunnen worden, alleen grotere hoeveelheden zorgen dan voor klachten.

Wat mag je wel eten bij glutenintolerantie?

Gelukkig zijn er ook veel voedingsmiddelen die je wél kunt eten als je een glutenintolerantie hebt, zoals:

• Pure vlees en vis (zonder toevoegingen)
• Eieren
• Groente, fruit en aardappelen
• Granen als rijst, maïs, quinoa
• Peulvruchten, noten en zaden
• Zuivelproducten zonder toevoegingen, sojaproducten
• Producten met het glutenvrije logo

Als je last hebt van glutenovergevoeligheid kunnen bepaalde spijsverteringsenzymen helpen bij de vertering. Bij niet-allergische glutenovergevoeligheid wordt er namelijk ook vaak gereageerd op de zogeheten fructanen, die ook voorkomen in graanproducten.